Historia
Współcześnie rozumiana sprawa niewidomych i wiedza tyflologiczna zainicjowana została we Francji. Do Polski rozumienie problemu i spolszczony termin przeniosła na początku XX wieku Róża Czacka, później Matka Elżbieta Róża Czacka.
Dział Tyflologiczny w Laskach był prowadzony w latach trzydziestych przez Matkę Czacką
Widziała ona potrzebę „ośrodka, który by gromadził wszelkiego rodzaju dane i wiadomości teoretyczne i praktyczne, dotyczące sprawy niewidomych w Polsce i zagranicą oraz materiał doświadczeń uzyskiwany we własnych placówkach opieki. Po przerobieniu i usystematyzowaniu tego materiału w biurze tyflologicznym Towarzystwo miało go do dyspozycji dla wszystkich, którzy zajmują się sprawą niewidomych w Polsce.
Centrum tego rodzaju poza Towarzystwem nie ma dotąd u nas, gdyż wszystkie inne instytucje i zakłady służą celom poszczególnym, bądź to wychowawczym, bądź opiekuńczym, bądź samopomocowym”.
"Laski są dla niewidomych drzwiami, które trzeba samemu z wysiłkiem otworzyć. Każde niewidome dziecko powinno być przyprowadzone pod takie drzwi. To dom niewidomych, tu całe życie koncentruje się wokół nich, wszystko ma im służyć, tak jednak, by nie wyrabiać w nich jakiegoś poczucia odrębności. Przeciwnie - również osoby niewidome służyć mają Bogu i bliźnim w miarę swoich możliwości".
- bł. Matka Elżbieta
Termin „sprawa niewidomych”, to najpewniej poprawnie spolszczony francuski termin la question des aveugles
Termin wyjaśniony jest gruntownie w broszurze napisanej przez Czacką i wydanej kilkakrotnie przez Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi (TOnO), pierwszy raz w 1928 roku.
Oznacza więc zorganizowane działanie dla dobra osób niewidomych, liczy już w Europie ponad 200 lat. Materiały archiwalne zgromadzone w Dziale Tyflologicznym w Laskach pokazują przemyślenia i działania, które ukształtowały dzisiejszą sytuację osób niewidomych. Pokazują działania dobrze dostosowane do sytuacji, w której były podejmowane. Przedmioty muzealne pokazują drogi twórczego myślenia tych, którzy pomagali niewidomym i twórczego myślenia niewidomych pracujących dla innych niewidomych. Śledzenie drogi rozwoju choćby myśli technicznej dotyczącej pisma brajla może być bardzo pasjonujące.
Elżbieta Róża Czacka jako pierwsza w Polsce wprowadziła termin „sprawa niewidomych", określając całokształt zagadnień związanych z osobami niewidomymi. Zastrzega się przy tym, że również Włodzimierz Dolański używał tego terminu. Po analizie tekstów Elżbiety Róży Czackiej i Włodzimierza Dolańskiego, uważa się że, właśnie Czacka jako pierwsza zastosowała ten termin. W późniejszym okresie powojennym używany był on powszechnie, np. w Polskim Związku Niewidomych jako tytuł serii zeszytów Centralnego Ośrodka Tyflologicznego wychodzących w latach 1957-1960 z inicjatywy Włodzimierza Dolańskiego. Termin ten był wyrazem sposobu spojrzenia Róży Czackiej na problemy osób niewidomych. Od początku, kiedy postanowiła uczynić celem swego życia działalność na rzecz osób pozbawionych wzroku, zaczęła tworzyć koncepcję globalną, wspartą gruntowną wiedzą tyflologiczną. Jej sposób myślenia o formach rehabilitacji, edukacji, wspieraniu rozwoju, podejściu do człowieka niewidomego na każdym etapie życia, znacznie wyprzedzał epokę historyczną, w której rozpoczynała swoje Dzieło.
"Dlatego też sprawa niewidomych posiada jakby te dwie strony: jedną jest strona humanitarna, polegająca na polepszaniu losu nieszczęśliwych, drugą jest strona społeczna, polegająca na możliwie najlepszym użyciu sił ludzkich, które albo marnują się bezczynnie, albo nawet stają się szkodliwymi, obciążając organizm społeczny".
- bł. Matka Czacka
Tyflologia. Tyflopsychologia. Tyflopedagogika.
Termin tyflologia, zapewne też przyjęty został z tyflologicznej literatury francuskiej. Tyflologia jest definiowana w słownikach jako nauka o osobach niewidomych (dokładnie: niewidomych, ociemniałych, słabowidzących). Problematyka tyflologiczna ma charakter interdyscyplinarny. Analizowanie i rozwiązywanie skomplikowanych spraw ludzi z niepełnosprawnością wzrokową nie jest możliwe w obrębie tylko jednej nauki, dlatego problemami osób z dysfunkcją wzroku zajmują się różne dyscypliny naukowe takie jak: okulistyka, psychologia, pedagogika, nauki społeczne, technika, w ramach których powstały działy i subdyscypliny interesujące się szczegółowymi zagadnieniami dotyczącymi ludzi pozbawionych wzroku i słabo widzących. Tyflologia stara się integrować różnorodną wiedzę o zróżnicowanych problemach, wynikających z niepełnosprawności wzrokowej, tworząc w ten sposób pewien system wiedzy o osobach, które całkowicie lub w znacznym stopniu utraciły wzrok.
W ramach tyflologii są podejmowane różnorodne zagadnienia związane z etiologią, stopniem i wiekiem, w którym osoba utraciła lub doznała uszkodzenia wzroku, sprzężonymi niepełnosprawnościami to znaczy jednoczesnym brakiem wzroku i niepełnosprawnością intelektualną, brakiem słuchu (osoby głuchoniewidome),dysfunkcją narządu ruchu, przewlekłymi schorzeniami. W Polsce za pierwszego tyflologa uznaje się Matkę Elżbietę Różę Czacką.
Psychologia niewidomych
Maria Grzegorzewska - założycielka Instytutu Pedagogiki Specjalnej - jest autorką pierwszego poważnego polskiego dzieła z tej dziedziny wydanego przez Naukowe Towarzystwo Pedagogiczne w 1926 roku pod tytułem "Psychologia Niewidomych".
Świadectwo dokumentów o działalności Lasek
Fotografie na pocztówkach dokumentowały życie w Laskach przed 1939 rokiem. Odgrywały rolę propagandową i informacyjną, a sprzedawane podczas corocznych zbiórek przynosiły także pewien dochód. Wykorzystywane były również do ilustrowania informatorów i artykułów o życiu Lasek.
