Centrum Tyflologii
Powstało z połączenia Działu Tyflologii, oraz Działu Braille'a. Od roku 1980 mieści się w nowo wybudowanym wówczas, Domu Przyjaciół Niewidomych i nie zmieniło swojej siedziby do dnia dzisiejszego. W obecnym kształcie funkcjonuje od 2024 roku.
Naszym zadaniem jest: gromadzenie, systematyzowanie i udostępnianie informacji tyflologicznej.
Formą udostępniania jest często konsultacja. Osobom zgłaszającym się do nas, telefonującym, przysyłającym e-maile udzielamy potrzebnej informacji lub kierujemy tam, gdzie takie informacje otrzymają. Organizujemy na polecenie Dyrekcji szkolenia dla naszych pracowników lub dla grup studiujących lub pracujących na rzecz osób niewidomych.
Tyflos - z greckiego typhlos - niewidomy - ma dziś szeroki zakres znaczeniowy:
- niewidomy, który nigdy nie widział,
- ociemniały, który pamięta świat widziany przed utratą wzroku,
- osoba słabowidząca dysponująca ograniczoną zdolnością odbierania
i interpretowania wrażeń wzrokowych, - osoba stopniowo tracąca wzrok, lub zszokowana nagłą utratą zdolności widzenia,
- osoba, która dzięki działaniom medycznym uzyskała ograniczoną zdolność widzenia, ale jeszcze nie potrafi z niej korzystać i funkcjonuje bezwzrokowo.
Dziecko, dorosły, osoba starsza, człowiek inteligentny lub z niepełnosprawnością intelektualną, funkcjonujący w określonym kręgu kulturowym. Nie istnieje więc kategoria „niewidomy”, a tyflologia nie jest nauką o takiej kategorii.
Tyflologia jest zbiorem wiadomości z wielu dziedzin
...takich jak psychologia, medycyna, pedagogika, socjologia, technika. Mogą one być przydatne osobom niewidomym, lub tym, które mają do czynienia z osobami niewidomymi. Tyflologia to nauka, jak wychowywać, jak uczyć, jak szkolić zawodowo niewidome dzieci i młodzież, jak opiekować się i pomagać dorosłym niewidomym.
Biuro Tyflologii biurem sprawy niewidomych - początki.
Biuro Tyflologii, inaczej nazywane było przez Matkę Biurem Sprawy Niewidomych. Mieściło zbiór książek i czasopism, sprowadzanych przez Matkę Elżbietę niemal ze wszystkich części świata, w różnych językach. Książki te i pisma dotyczyły osób niewidomych. Oszklone szafy pełne były książek obłożonych w ciemnozielony papier, na każdej książce był numer katalogowy. Na życzenie Matki biuro prowadziło również teczki niewidomych wychowanków, zaprojektowane osobiście przez Matkę Elżbietę, były także oklejone ciemnozielonym papierem. Na całym świecie kolor zielony uznawano za kolor niewidomych.
Najważniejsza i fundamentalna dziedzina pracy w Laskach
Matka Elżbieta posiadała ogromną wiedzę z wielu dziedzin, nie tylko w zakresie sprawy niewidomych, nigdy jednak nie uważała, że już dosyć umie. Zdaniem Matki każdy człowiek musi uczyć się przez całe życie, bo świat idzie naprzód, coraz to nowe pomysły, wynalazki, ulepszenia rodzą się w jakimś kraju, coś nowego się pisze. Własne wiadomości trzeba ciągle udoskonalać, trzeba sprowadzać literaturę z innych krajów, czytać i wybierać z tych nowych rzeczy to, co dobre, co tutaj w Polsce i w Laskach można wprowadzić. Do Biura Tyflologii Matka przychodziła prawie codziennie, w towarzystwie którejś z sióstr. Ta dziedzina pracy, w rozumieniu Matki Czackiej, była najważniejszą i fundamentalną.
Biblioteka Tyflologiczna podstawą i zapleczem naukowym
Dzisiaj konieczne i potrzebne są szeroka wiedza i umiejętności z zakresu tyflologii oraz przygotowanie i zaangażowanie osób posiadających odpowiednie kwalifikacje. Informacje i wiedzę na temat szeroko pojętej tyflologii można uzyskiwać między innymi poprzez studiowanie literatury. Biblioteka Tyflologiczna stanowi zatem podstawę i zaplecze naukowe naszego Centrum. Ważne jest, żeby księgozbiór tyflologiczny mógł być unowocześniany, coraz bardziej dostępny dla szerokiego kręgu odbiorców zwłaszcza zajmujących się i zainteresowanych „sprawą niewidomych”.
Biblioteka Tyflologiczna - początki
Biblioteka Tyflologiczna Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi powstała w latach 30. XX wieku i była utworzona przez Matkę Elżbietę Różę Czacką niewidomą Założycielkę TONO i FSK. Do dzisiaj jest to jedyna taka biblioteka w kraju, posiadająca unikalne zbiory z zakresu literatury tyflologicznej.
W 1938 Biblioteka Tyflologiczna Towarzystwa obejmowała 700 pozycji katalogowych, posiadała dzieła z zakresu: tyflologii, komplety sprawozdań instytucji zagranicznych, katalogi książek, nut, pomocy szkolnych itp. Biblioteka abonowała ponad to szereg czasopism tyflologicznych w języku angielskim, francuskim, niemieckim i włoskim. W roku 1939 Biblioteka została prawie całkowicie zniszczona. Dopiero w 1951 roku rozpoczęto porządkowanie tego co pozostało, ponowne kompletowanie księgozbioru i udostępnianie go czytelnikom. W maju 1983 Biblioteka obejmowała już około 3700 pozycji. W zbiorach tych znajdowały się druki zwarte i maszynopisy. Biblioteka kilkakrotnie zmieniała swoje miejsce. W 1980 roku została przeniesiona do nowo wybudowanego Domu Przyjaciół Niewidomych i nie zmieniła swojej siedziby do dnia dzisiejszego.
Biblioteka Tyflologiczna - dzisiaj
Obecnie księgozbiór Biblioteki liczy ponad 10 tysięcy woluminów i posiada dostęp on line do katalogu książek w układzie alfabetycznym i tematycznym. Trzon księgozbioru stanowią zarówno publikacje sprzed wielu lat jak i nowości wydawnicze z zakresu pedagogiki specjalnej ze szczególnym uwzględnieniem tyflologii, a także pedagogiki ogólnej i psychologii zarówno ogólnej jak i rozwojowej. Znajdują się u nas zbiory w języku angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim i włoskim. Gromadzimy czasopisma tyflologiczne z kraju i ze świata. Jednym z ciekawszych jest najstarsze w naszej Bibliotece, francuskojęzyczne czasopismo pt.: Le Valentin Haüy - francuski przegląd zagadnień dotyczących osób niewidomych pochodzące z lat 1883-1893. Ponad to w zbiorach znajdują się druki zwarte i maszynopisy czyli teksty nigdy nie opublikowane. Część maszynopisów to prace dyplomowe studentów i pracowników Ośrodka. Są to teksty dotyczące osób niewidomych oraz opracowania z zakresu pedagogiki specjalnej i ogólnej.