System Kaucyjny w Polsce od 1 października 2025 roku

W Polsce do każdego sprzedanego opakowania na napoje, zostanie doliczona kaucja w wysokości 50 groszy. Polacy będą mogli zwrócić opakowania w wyznaczonych punktach zbiórki, to jest sklepach o powierzchni sprzedaży powyżej 200 metrów kwadratowych lub w innych punktach, które dobrowolnie przystąpią do systemu. Konsumenci nie będą mieli obowiązku przedstawiania paragonu. W zamian za opakowanie otrzymają zwrot kaucji.

Kaucja PolkaPolska

Co to jest system kaucyjny?

Jest to system, w którym do opakowania na napój doliczana jest kaucja zwracana klientowi w momencie oddania pustych opakowań w wyznaczonych punktach zbiórki. W Polsce obowiązywała dotychczas kaucja za wybrane butelki szklane, ale od października 2025 r. do każdego sprzedanego opakowania na napoje, które będzie:

  • jednorazową butelką z tworzyw sztucznych o pojemności do trzech litrów, kaucja wyniesie 50 groszy;
  • wielorazową butelką szklaną o pojemności do półtora litra, kaucja wyniesie złotówkę;
  • puszką o pojemności do jednego litra, kaucja wyniesie 50 groszy;

Wysokość kaucji określona jest rozporządzeniem.

System kaucyjny w Polsce, nazywany jest również "Polką - Polska Kaucja",

to mechanizm, który ma na celu zwiększenie recyklingu i ponowne wykorzystanie opakowań po napojach.

PolKa – Polska Kaucja to podmiot utworzony przez Fundację Odzyskaj Środowisko.

Spółka ma ambicję zostać jednym z wiodących operatorów w skali kraju. Tworzy go zespół ekspertów, którzy wdrażali systemy kaucyjne za granicą, ale znają również realia krajowe.

Obowiązki wypłacających kaucję

W ramach systemu wypłacający kaucję musi między innymi:

  • informować konsumentów o dostępnych systemach zwrotu i zbierania opakowań,
  • właściwego postępowania z opakowaniami i znaczenia oznaczeń stosowanych na opakowaniach,
  • warunkach i trybie zwrotu pustych opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucyjnego
  • możliwości zwrotu pobranej kaucji.

PolKa operator systemu kaucyjnego not for profit S.A. podjęła współpracę w celu utworzenia wytycznych dla operatorów, wprowadzających oraz punktów zbiórki, które pozwolą na włączenie w system kaucyjny osoby niewidome i słabowidzące.

Chodzi o wypracowanie standardów, które pozwolą na włączenie osób z dysfunkcją wzroku do czynnego udziału w systemie kaucyjnym. Przygotowane zostaną również działania, które mają na celu opracowanie działań edukacyjnych. Takie podejście ma zapobiegać wykluczeniu społecznemu w tym aspekcie, jakim są zmiany w gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

Okres przejściowy

System kaucyjny w Polsce, który wejdzie w życie 1 października 2025 roku, ma okres przejściowy. Obejmuje on możliwość wprowadzenia do obrotu opakowań niezawierających jeszcze oznaczenia kaucji do 31 grudnia 2025 roku. Oznacza to, że przez pierwsze trzy miesiące od uruchomienia systemu, sklepy będą mogły sprzedawać napoje w opakowaniach, które nie są jeszcze oznakowane kaucją.

Szczegóły okresu przejściowego:

  • Brak oznaczenia kaucją:

Opakowania, które nie będą miały oznaczenia systemu kaucyjnego, będą mogły być sprzedawane w sklepach do końca 2025 roku.

Oznaczenie kaucją:

Po tym okresie, wszystkie opakowania objęte systemem kaucyjnym będą musiały być odpowiednio oznakowane.

  • Trzymiesięczny okres przejściowy:

Wprowadzenie systemu kaucyjnego nie będzie natychmiastowe dla wszystkich. Przez pierwsze trzy miesiące obowiązywać będzie okres przejściowy, który pozwoli na stopniowe dostosowanie się do nowych przepisów zarówno przez producentów, jak i sklepy.

  • Zamknięty obieg kaucji:

Okres przejściowy ma na celu uszczelnienie systemu i zapewnienie, że kaucja będzie pobierana w całym łańcuchu dystrybucji, a następnie zwracana konsumentom przy zwrocie opakowań.

Punkty zbiórki:

  • Sklepy o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych będą miały obowiązek odbierania wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem.
  • Sklepy o powierzchni poniżej 200 metrów kwadratowych będą miały obowiązek odbierania szklanych butelek zwrotnych, jeśli oferują napoje w takich opakowaniach.
  • Odbiór puszek i plastikowych butelek w mniejszych sklepach będzie dobrowolny.
  • W każdej gminie ma funkcjonować co najmniej jeden stacjonarny punkt zbiórki.

Idea wdrożenia systemu kaucyjnego

Najważniejszą ideą stojącą za wdrożeniem systemu kaucyjnego jest wzrost poziomu recyklingu podyktowany nie tylko przepisami unijnymi na przykład Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów czy Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, ale także rosnącą świadomością społeczną. O skuteczności systemu zadecyduje w dużej mierze efektywna edukacja.

Ochrona środowiska

System kaucyjny w swoich założeniach jest działaniem na rzecz ochrony środowiska, poprawy czystości otoczenia w mieście, dbałości o czystość rzek, wód, lasów, i parków miejskich.

Cel systemu:

  • Zwiększenie poziomu recyklingu i ponownego wykorzystania opakowań.
  • Zmniejszenie ilości odpadów trafiających na wysypiska.
  • Promowanie postaw ekologicznych wśród konsumentów